اقتصاد دانش بنیان

معاون امور بین الملل و تبادل فناوری معاونت علمی گفت: رویکرد معاونت امور بین الملل و تبادل فناوری ایجاد زیرساخت‌ها و سازوکارهای لازم و فراهم ساختن زمینه برای تعاملات بین المللی است به طوری که مسیر پیش روی فعالان حوزه علم و فناوری برای تعاملات گسترده بین‌المللی هموار شود.

به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری؛ نشست صمیمانه اصحاب رسانه با حضور علی مرتضی بیرنگ معاون امور بین‌الملل و تبادل فناوری معاونت علمی و فناوری و پرویز کرمی دبیر ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوری و اقتصاد دانش بنیان برگزار شد.

معاون امور بین الملل و تبادل فناوری معاونت علمی، ایجاد زیرساخت طی دو سال گذشته را مهم‌ترین رویکرد معاونت بین‌الملل دانست و افزود: معاونت بین‌الملل و تبادل فناوری به طور مستقیم به حوزه همکاری‌های علمی و فناوری ورود نمی‌کند. بلکه نقش این معاونت، تسهیل تعاملات بین المللی برای نقش‌آفرینان حوزه فناوری است.

بیرنگ توسعه کسب و کار بین المللی، تبادل فناوری با دیگر کشورها، دیپلماسی فناوری و استفاده از ظرفیت متخصصان ایرانی غیر مقیم را 4 محور اساسی فعالیت‌های معاونت امور بین الملل و تبادل فناوری دانست و افزود: دفتر توسعه کسب و کار بین المللی به شرکتهای دانش بنیان برای ورود به بازارهای خارجی کمک می‌ کند و دفتر تبادل فناوری زیرساخت تبادل و همکاریهای فناوری با دیگر کشور ها را فراهم می‌کند.

بیرنگ با اشاره به این که دیپلماسی فناوری دارای دو محور دیپلماسی در خدمت فناوری و محور فناوری در خدمت دیپلماسی است، عنوان کرد: محور دیپلماسی در خدمت فناوری، از ظرفیت‌های دستگاه دیپلماسی کشور به نفع توسعه و تبادل فناوری استفاده می‌کند. در حین حال فناوری در خدمت دیپلماسی، از توانمندی ها و دستاوردهای فناورانه مان بهره می گیریم تا روابطمان با دیگر کشورها را توسعه دهیم.

معاون امور بین الملل و تبادل فناوری معاونت علمی و فناوری، با اشاره به همکاری و تعامل این معاونت با وزارت امور خارجه در جهت گسترش دیپلماسی فناوری خاطرنشان کرد: تا کنون بیش از 250 نفر از دیپلمات‌های وزارت امور خارجه، در قالب دوره‌های آموزشی یک‌روزه با حضور در پارک فناوری پردیس، با توانمندیها و ظرفیتهای علم و فناوری کشور آشنا شده اند.

معاون امور بین الملل و تبادل فناوری معاونت علمی گفت: پیش نویس مصوبه توسعه دیپلماسی علم و فناوری توسط معاونت علمی و فناوری آماده و به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال شده است و ان شاءالله بزودی تصویب و ابلاغ خواهد شد.

زمینه حمایت از متخصصان غیرمقیم گسترده است
بیرنگ با اشاره به ظرفیت های گسترده متخصصان و دانشمندان ایرانی غیرمقیم گفت: سال گذشته عده ای از فارغ التحصیلان دانشگاه صنعتی شریف از 4500 نفر از ایرانیان تحصیل‌کرده یا شاغل به تحصیل در خارج کشور نظرسنجی به عمل آوردند که از طریق آن اطلاعات ارزشمندی به دست آوردیم. از جمله در مورد دغدغه ها، مشکلات اصلی بازگشت و این که علاقمند به چه نوع همکاری هستند. موضوع شغل، عضویت به عنوان هیئت علمی و همچنین وضعیت سربازی بعضی از دغدغه های این افراد بود.

وی افزود: اصلی ترین وظیفه ما در معاونت امور بین الملل و تبادل فناوری، رفع این دغدغه ها و شفاف ساختن ابهامات این متخصصان در راه بازگشت است. از اواخر بهمن ماه سال گذشته برنامه ای تحت عنوان طرح همکاری با متخصصان و دانشمندان ایرانی غیرمقیم توسط معاونت علمی و بنیاد ملی نخبگان آغاز شده است.

بیرنگ همچنین بیان کرد: در این برنامه 6 مدل همکاری برای متخصصان غیر مقیم برای کسانی که می خواهند برای همیشه برگردند یا می خواهند به نحوی از همانجا همکاری با کشور داشته باشند، تعریف شده است که از ساده ترین مدل در حد حضور چندساعته به عنوان سخنران، یا در حد یک بار فرصت مطالعاتی و انتقال دانش، تا به صورت منظم به عنوان استاد مدعو یا استاد معین و حضور چندماهه در ایران در نظر گرفته شده است. همچنین برخی از این افراد ممکن است علاقه مند به تاسیس یک شرکت دانش بنیان در داخل باشند که ساز و کار آن پیش بینی شده است.

وی در ادامه گفت: این افراد که اکثرا دوره ارشد و دکترا را با هزینه خودشان در خارج از کشور گذرانده اند و سال ها در یک دانشگاه یا انستیتوی تحقیقاتی یا شرکت مهم کار کرده اند، در مرحله ای هستند که می خواهند تصمیم بگیرند که بمانند یا برگردند. ما به این افراد می گوییم که اگر تصمیم به بازگشت دارید، به شما کمک می‌کنیم.

معاون امور بین الملل و تبادل فناوری معاونت علمی درباره حمایت های ویژه از نخبگان و سرآمدانی که به کشور باز می گردد، ابراز کرد: حدود یک سال زمان لازم است تا این افراد در داخل، شرایط لازم را به دست آورند. به عنوان مثال تایید مدرک تحصیلی و یافتن شغل مناسب، زمانبر است. ما در معاونت علمی ریسک این دوره یک ساله را پوشش می‌دهیم، در واقع این دوره گذار را مدیریت می‌ کنیم. آنها از روز نخست بازگشت به کشور، به عنوان یک دوره پسادکترا در یکی از پایگاه های همکار که اکنون 22 پایگاه فعال وجود دارد، مشغول به کار می شوند و از همان روز به عنوان یک استادیار پایه یک حقوق دریافت می کنند.

بیرنگ افزود: به این افراد گرنت پژوهشی اعطا می شود و اتاق کار و دسترسی به آزمایشگاه نیز در اختیارشان قرار می گیرد. آنگاه یک سال فرصت دارند تا ضمن ارزیابی محیط، داشته ها و قابلیت هایشان را ارائه کنند. پس از آن می توانند تصمیم بگیرند که در آنجا استخدام شوند یا جای دیگری برای فعالیت انتخاب کنند. پایلوتی از این کار چند سال پیش در ستاد نانو پیاده شد. اکثر متخصصانی که بازگشته بودند و در آن دانشگاه ها بطور موقت مشغول به کار شدند، جذب همانجا شدند.

وی در پایان با بیان اینکه طی حدود 10 ماه گذشته، 596 نفر ثبت نام کرده اند اظهار کرد: در حالی که نقطه هدف ما برای سال اول 100 نفر بود. در حال حاضر هم 76 نفر از این عزیزان برگشته‌اند و کارشان را شروع کرده اند. 25 نفر از این افراد که ثبت نام کرده اند از 10 دانشگاه برتر دنیا هستند. باید توجه داشته باشید که هر یک از این افراد، برای کشور ارزشمند هستند.

پیگیری پیوست فناوری برای قراردادهای کلان تجاری با طرف‌های خارجی
احمدرضا علایی مدیر کل دفتر تبادل فناوری معاونت امور بین‌الملل و تبادل فناوری نیز در این نشست با اشاره به حوزه‌های عملکردی این دفتر گفت: در حوزه توسعه زیرساخت‌های هدایت همکاری‌های بین‌المللی فناوری، تهیه پیوست فناوری برای قراردادهای کلان کشور با طرف‌های خارجی توسط این دفتر پیگیری می‌شود.

وی با بیان این‌که حجم تبادلات خارجی کشور با دیگر کشورها کم نیست عنوان کرد: در دنیا رایج است که کشورها بازارشان را در ازای گرفتن امتیازاتی در اختیار سایر کشورها قرار می‌دهند. تدوین و اجرای پيوست فناوري برای قراردادها اين امكان را فراهم مي‌كند كه واگذاري بازار داخلي منوط به كسب سهم قابل قبول از دانش‌فني طرح گردد و به ‌عبارت ديگر زمينه‌اي فراهم مي‌‌كند تا به‌جاي خريد صرف کالا یا خدمات از طرف خارجي، امكان جذب فناوری متناسب با توان کشور در آن حوزه فراهم گردد. برای تحقق این موضوع، طراحی و ایجاد الگو و سازوکار «پیوست فناوری» برای قراردادها و پروژه‌های کلان با طرف‌های خارجی با مشارکت دستگاه‌های متولی این قراردادها در کشور در جریان است.

علایی همچنین به همکاری با آنکتاد (کنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل متحد) اشاره کرد و گفت: این سازمان به صورت مستمر گزارش‌هایی از فعالیت و وضعیت علمی و فناوری کشورها ارائه می‌کند که مرجع و مورد استفاده بسیاری از شرکت‌ها و نهادهای خارجی قرار می‌گیرد. این گزارش در مورد کشورمان بیش از 10 سال است که به‌روزرسانی نشده بود و در حال حاضر با همکاری آنکتاد در حال تهیه است و در اوایل سال 2016، نسخه اولیه آن آماده و سپس منتشر خواهد شد.

در حوزه ارتباطات دوجانبه با سایر کشورها، تلاش وسیعی با همکاری نزدیک با وزارت امورخارجه برای افزودن سرفصل همکاری‌های فناوری به همکاری‌های دوجانبه کشور خصوصا در حوزه فناوری‌های پیشرفته صورت پذیرفته است. بالاترین سطح روابط دوجانبه در حوزه علمی و فناوری در دو سال اخیر با کشور روسیه در قالب طراحی و ایجاد کمیسیون عالی همکاری‌های فناوری مشتمل بر ده کارگروه تخصصی شکل گرفته و در حال فعالیت است.

مدیر کل دفتر تبادل فناوری معاونت علمی ادامه داد: ما و همه دستگاه‌ها و شرکت‌های فعال در حوزه توسعه فناوری در کشور باید تلاش کنیم با چشمانی باز تحولات فناوری روز دنیا را رصد ‌و تحلیل کنیم تا قادر باشیم در زمان مناسب تصمیمات و اقدامات لازم را انجام دهیم. این امر که از آن تحت عنوان توسعه هوشمندی فناوری یاد می‌شود، می‌تواند به تدریج زمینه‌ساز توسعه علوم و فناوری‌های کشور، هم‌پای دیگر کشورها شود و توسعه هوشمندی فناوری در کشور از طریق نهادسازی و ترویج اهمیت موضوع در همین راستا در دستور کار این دفتر قرار گرفته است.

اقدامات و برنامه ‏ها درخصوص توسعه‏ صادرات محصولات دانش بنیان
روح الله استیری مدیرکل دفتر توسعه کسب و کار بین المللی معاونت علمی و فناوری در ادامه این نشست به ارائه توضیحات درخصوص زیرساخت‏های ایجادشده به‏ منظور توسعه صادرات محصولات دانش‏بنیان پرداخت.

وی زیرساخت‏های ایجاد شده را در 4 گروه توانمندسازی، پشتیبان‏سازی، فرهنگ‏سازی و ایجاد زیرساخت اطلاعاتی-آماری دسته ‏بندی کرد.

به گفته وی زیرساختهای توانمندساز در دو گروه کریدور صادرات محصولات دانش بنیان و بسته حمایتی صندوق نوآوری و شکوفایی خدمات ارائه می‏دهند. کریدور صادرات به عنوان بازوی اجرایی معاونت علمی در خصوص توانمندسازی و رساندن شرکت‌ها به بلوغ صادراتی فعالیت خود را از شهریور 1393 آغاز کرده است. کریدور بسته جامعی از خدمات حمایتی را در نظر گرفته که این خدمات بنا به نیازهای شرکت با پوشش بخشی از هزینه‌های ارائه خدمات شرکت‌ها را در مسیر صادرات قرار می‌دهد. برمبنای آیین‌نامه‌های تدوین شده در نیمه دوم سال 1393 توسط کریدور و تأیید از طرف معاونت تا نه ماهه اول سال 1394، تعداد 556 درخواست از 180 شرکت به کریدور ارسال شده است. از این تعداد درخواست‌ها 401 درخواست تأیید شده و در فرآیند حمایت می باشند. اطلاعات بیشتر درخصوص فرآیند ارائه خدمات در سایت کریدور صادرات به آدرسwww.tesc.ir موجود است.

مدیرکل دفتر توسعه کسب و کار بین المللی معاونت علمی و فناوری در ادامه بیان کرد: بسته حمایت از صادرات محصولات دانش ‏بنیان نیز با پیشنهاد معاونت علمی و جهت ارائه تسهیلات حمایت از صادرات محصولات دانش ‏بنیان در صندوق نوآوری و شکوفایی به تصویب رسید. ارائه 8 ردیف تسهیلات از جمله تسهیلات سرمایه در گردش، تسهیلات سرمایه ثابت، یارانه سود تسهیلات، تسهیلات حمایت از انتقال فناوری، تسهیلات توانمندساز، تسهیلات حمایت از صادرات، تسهیلات توسعه بازار صادراتی و صدور ضمانتنامه بانکی در قالب بسته مذکور صورت خواهد گرفت. اطلاعات بیشتر در این خصوص نیز در سایت www.nsfund.ir/questionnaire قابل دسترس است.

به گفته استیری در راستای پشتیبان‏ سازی، تشکلها و واسطه های صادراتی با هدف توسعه صادرات محصولات شرکتهای کوچک و متوسطی که امکان سرمایه گذاری در ایجاد دپارتمان و یا واحد مستقل بازرگانی بین المللی ندارند در حوز های تخصصی ایجاد می شوند. این مهم در حوزه صنایع دانش بنیان که اغلب آنها را شرکتهای کوچک و متوسط در بر می گیرد نیز صادق است. شرکتهای مدیریت صادرات محصولات دانش بنیان و پایگاههای صادراتی محصولات دانش بنیان از جمله این واسطه‏های تجاری هستند. تا کنون دو شرکت مدیریت صادرات در حوزه برق و الکترونیک و حوزه گیاهان داروئی ایجاد شده و قرار است تا پایان سال 95 به ده مورد با پوشش حوزه ‏های زیست فناوری، تجهزات آزمایشگاهی، تجهیزات پزشکی و فناوری اطلاعات توسعه یابد. همچنین تاکنون توافق نامه ایجاد پایگاه صادراتی در کشورهای چین، لبنان، عراق، ترکیه و عمان منعقد شده‏ است. این مهم نیز تا پایان 95 به ده مورد خواهد رسید.

وی افزود: به ‏منظور فرهنگ‏سازی کتاب صادرکنندگان موفق در حال تدوین است. برای ایجاد زیرساخت اطلاعاتی نیز، پورتال محصولات دانش ‏بنیان صادراتی در حال ایجاد است و به‏ منظور ارائه آمار منظم میزان صادرات محصولات دانش ‏بنیان پروژه تناظریابی کدینگ محصولات دانش ‏بنیان با کدهای HS گمرکی در این دفتر تعریف شده و در حال انجام است.
پایان پیام/24